همه چیز برای مرکز استان شدن سبزوارفراهم است

فهرست مطالب:

مقدمه

نقش مردم و به ویژه نویسندگان اجتماعی و فرهنگی دراستان شدن سبزوار

فواید استان شدن سبزوار برای خود این شهر

فواید مرکز استان شدن سبزوار برای سایر شهرها

آمادگی سبزوار برای استان شدن

موانع پیش پای سبزوار برای ارتقاء به مرکز استان

پیشنهادات این مقاله

مقدمه :

مسأله ی تقسیم استان خراسان رضوی به چند استان کوچکتر چندین سال است تب و تاب و حساسیت های فراوانی را بین مردم و مسئولین استان ایجاد کرده است. در این میان به خصوص در شهرهای بزرگتری مانند سبزوار ، نیشابور و تربت حیدریه که خود را کاندیداهای مرکزیت استان های جدید می دانند، همیشه بحث های داغتری شکل می گیرد.

هرچند این موضوع درسال 83 با تقسیم خراسان به سه استان به مرکزیت شهرهای بجنورد ، مشهد و بیرجند و بسته شدن موقتی پرونده ی تقسیمات کشوری درآن مقطع برای مدتی از صدر خبرها پایین آمد و کمتر توجه اقشار مختلف مردم را به خود جلب کرد اما هرگز برای همیشه به دست فراموشی سپرده نشد چرا که مردم شهرهایی مانند سبزوار به خاطر جمعیت و وسعت زیاد ، مجاورت با مناطق کویری ، پیشینه ی غنی و پرافتخار تاریخی و موقعیت دانشگاهی ، فرهنگی و سیاسی خاص ونیز محرومیت های طولانی مدت از برخی از حقوق انکارناپذیر خود به خاطر تمرکز گرایی مدیران مشهدی وتوجه زیادشان به مرکزاستان همواره مرکز استان شدن سبزوار را جزء یکی از مهمترین مطالبات خود دانسته اند.

این آروزی دیرینه ی سبزواری ها اخیراً به شدت تقویت شده است . چرا که بسیاری از افراد ارتقاء سریع سه بخش جوین ، جغتای وخوشاب به شهرستان را گامی مهم برای کسب سایر شایستگی های لازم برای سبزوار می دانند تا به مرکز استان ارتقاء یابد . خصوصاً اینکه براساس اخبار منتشر شده از منابع معتبرارتقاء بخش های دیگر سبزوار نیز توسط نمایندگان این شهرستان درحال پیگیری است.البته آقایان نماینده ، فرماندار و سایر مسئولین شهرستان فعلاً ترجیح داده اند در این مورد سکوت اختیار کنند. اما خصوصاً با رفتاری که درسه سال گذشته از دو نماینده ی فعلی شهرستان شناخته ایم بعید نیست اگربگوییم به صورتی پنهانی برای جلوگیری از ایجاد فضای تنش ، درحال پیگیری این آرزوی دیرینه ی مردم سبزوار هستند .

رفتار نمایندگان فعلی در مورد تأسیس شهرستان های جوین ، جغتای و خوشاب نیز به همین شکل بود. جوین و جغتای که با وجود بسیاری از شایستگی ها و جمعیت بالا علی رغم شعارهای برخی مسئولین و نمایندگان وقت ، هنوزتا سال 87 نتوانسته بودند به شهرستان ارتقاء یابند در ابتدای کار نمایندگان فعلی سریعاً به آرزوی چندین و چند ساله ی خود رسیدند و بعد از آن در مدتی کوتاه که اصلاً کسی گمانش را نمی برد شهرستان خوشاب نیز تأسیس شد. درحالی که نمایندگان و مسئولین شهرستانی درمورد آن اطلاع رسانی زیادی نکرده بودند. اینها همه نشان از این حالت در بین نمایندگان و مسئولین فعلی دارد که تا وقتی از به نتیجه رسیدن یک طرح مطمئن نشوند صحبت نمی کنند اما پیگیر آن هستند.

نقش مردم و به ویژه نویسندگان اجتماعی و فرهنگی دراستان شدن سبزوار:

مسأله ی دیگر این است که مسئولین و نمایندگان چه پیگیرموضوعی باشند و چه نباشند ، چه در مورد پروژه ای صحبت بکنند ، چه نکنند وظیفه ی ما مردم به خصوص قشر نویسندگان اجتماعی و فرهنگی شهرستان دائم یادآوری نیازها و مطالبات شهروندان و پرداختن به این مطالبات از زوایای گوناگون است . کاری که به نظر می رسد در سبزوار کمتر انجام گرفته است .

درواقع نقش ما باید این باشد که با بیان و پیگیری دائم مطالبات مردم ، اولویت های خدمت را به مسئولین و نمایندگان یادآوری کنیم .

فواید استان شدن سبزوار برای خود این شهر:

در موضوع استان شدن سبزوار پیش ازهرچیزدیگر نکته ی حائز اهمیت دانستن فوایدی است که این امر می تواند برای منطقه به بار آورد.تا بدانیم اگر اینقدر سنگ استان شدن سبزوار را به سینه می زنیم ، چه دلیلی دارد ؟

به خصوص که ظاهراً کسانی هم هستند که اهمیت استان شدن سبزوار را زیر سئوال می برند و می خواهند چنین وانمود کنند که اصلاً مرکز استان شدن نه تنها فایده ای برای مردم یک شهر ندارد بلکه ضررات جبران ناپذیر هم وارد می کند. مثلاً برخی گران شدن قیمت کلیه ی کالاها و خدمات از جمله ارزاق عمومی ، کرایه ی تاکسی واتوبوس ، قیمت زمین را یکی از تأثیرات منفی مرکز استان شدن می دانند.برخی آثارمنفی دیگری را هم مطرح می کنند مثلاً افزایش مهاجرت به سبزوار ازشهرها و روستاهای اطراف که به رشد حاشیه نشینی می انجامد ، بالا رفتن کاذب تراز آموزشی از منطقه ی دو به منطقه ی یک که باعث می شود دانش آموزان سبزوار در کنکور سراسری با شهرهای منطقه ی یک رقابت کنند ، کاهش ضریب محرومیت ، کمبود زمین و مسکن در بافت اصلی شهر ، افزایش باند و باند بازی و شدت گرفتن لابی های پنهان به جهت تصدی مشاغل ، سخت تر شدن تصمیم گیری در نهادهای عمومی مانند شهرداری ...

اما با وجود احترامی که به نظرات این دسته از همشهریان قائل هستم ، باید بگویم به نظر می رسد اغلب این آثارمنفی که برای مرکزاستان شدن سبزوار برمی شمارند ، نکاتی من درآوردی است که اصلاً ربط چندان به مرکزاستان شدن یک شهر ندارند. و خیلی راحت می توان انها را رد کرد.چرا که مثلاً همین الآن هم سبزوار جزء شهرهایی است که قیمت زمین و مسکن درآن بالاست و همیشه بالابوده است . حتی چندسال پیش شنیده میشد قیمت زمین و مسکن در سبزوار از مشهد هم گرانتراست.درسایر کالاها و خدمات نیز چه مرکز استان باشیم و چه نباشیم تورم همیشه وجود داشته و دارد.

دادن ضریب محرومیت به یک منطقه براساس برخی معیارهای صورت می گیرد که وقتی آن معیارها برطرف گردند ضریب محرومیت برداشته می شود. با وجود این محرومیت ها اگرهم شهری به مرکزاستان تبدیل شود درردیف استان های محروم قرار خواهد گرفت و دولت ملزم می شود توجه بیشتری به آن بکند. درحالی که الآن استان خراسان رضوی جزء استان های محروم محسوب نمی شود.

در مورد اینکه دانش آموزان شهرهای مراکز استان درکنکور جزء منطقه یک محسوب می شوند و رقابتشان سخت تر می گردد نیزباید گفت کدام کنکور؟ این سالها دیگر زمزمه ی حذف کنکور در کشور بالا گرفته . تازه اگر هم کنکورحذف نشود بااینهمه افزایش پذیرش دانشگاه ها و مصوبات بومی کردن دانشجویان دیگر ترس از کنکور و منطقه ی یک یا دو بودن یک شهر به اندازه ی سابق مهم نیست.

باند و باند بازی مسئولین و سخت شدن تصمیم گیری در نهادهای رسمی و دولتی پدیده ایست که اصلاً ربطی به مرکز استان شدن ندارد.مگر همین الآن مرکز استان بودیم ، که شورای محترم اسلامی شهرمان جانش درآمد تا بعد از 9 ماه که سبزوارشهردار نداشت بالاخره یک نفر را انتخاب کرد ؟ پس اتفاقاً باید مرکزاستان بشویم تا حساسیت ها روی شهرمان افزایش بیابد و مسئولین شهرستان اجازه ی چنین سهل انگاری هایی را نداشته باشند.

کم شدن زمین در مرکز شهر که دیگر از آن حرف هاست . خوب زمین درمرکز شهر کم بشود. چه مشکلی پیش می آید ؟ ماشاالله چیزی که در سبزوار زیاد است زمین است . دوروبرسبزوارکه جنگل و باغ و زمین کشاورزی و کوه و دریا نیست که امکان گسترش شهرنباشد. زمین است و زمین .

مهاجرت روستاییان به شهر ها همین الآن هم هست و حاشیه نشینی جزء مشکلات سبزوار محسوب می شود. بعد از استان شدن سبزوار امکانات بیشتری به منطقه تعلق خواهد گرفت و جوانان کمترمجبور به مهاجرت می شوند.

حالا اگر با نگاهی موشکافانه تر به این موضوع بنگریم ، می بینیم که ارتقاء به هرشکلش یعنی از روستا به مرکز بخش ، از بخش به شهرستان از شهرستان به مرکز استان همیشه فواید خود را خواهد داشت . در اینجا به فواید مرکز استان شدن سبزوار اشاره خواهم کرد:

1- رسیدن به جایگاه واقعی تاریخی و فرهنگی :سبزوار با پیشینه ی چند هزارساله و شهرت علمی ، فرهنگی و تاریخی خود استحقاق مرکزاستان شدن را دارد.خصوصاً اینکه این شهر زمانی پایتخت حکومت پرافتخار سربداران بوده است . که در تاریخ ایران اولین حکومت مستقل شیعی محسوب می شوند.

2- دستیابی به امکانات بیشتر: ازجمله اختصاص صداوسیما برای هر مرکز استان. به عنوان مثال بجنورد و بیرجند پس از استان شدن دولت خیلی سریع برای آنها صداوسیمای استانی تأسیس کرد.

3- ایجاد شغل های جدید: با استقرار استانداری و ادارات کل و صدا و سیما دریک شهر شغل های جدیدی ایجاد خواهند شد و افراد بیشتری وارد بازار کار می شوند.

4-فرصت جذب توجه بیشتر از سوی مسئولین : مراکز استان ها به خاطر اهمیت سیاسی و منطقه ای معمولاً مورد سفر و توجه بیشترمقامات کشوری قرار می گیرند.

5- تسهیل امور اداری و اجرایی شهروندان منطقه. بسیاری از کارهای اداری که برای همه ی شهروندان پیش می آید باید درنهایت برای حل و فصل شدن و نتیجه گرفتن به امضای مدیران کل در مراکز استان ها برسد. دراین میان حتی اگر افراد مجبور نشوند خود به مرکز استان مراجعه کنند ، باید از یک تا چند روز صبر کنند تا نامه یا درخواست یا پرونده ی اداری آنها به مرکز استان ارسال شده ، امضا شود و بعد به دست برسد. این خود باعث اتلاف وقت و حتی هزینه بسیاری از شهروندان عزیز می شود.

6-...

برخی از این دلایل با یکدیگر همپوشی داشته باشند. در ادامه به صورت کلی همه ی این دلایل را توضیح می دهم.

براساس اطلاعاتی که مرکز آمار ایران منتشر کرده است تا سال 89 در کشور 384 شهرستان وجود داشت که در سی و یک استان کشور پراکنده بودند. از بین این 384 شهرستان تنها 31 مورد شهرهای مرکز استان بوده اند.درچنین شرایطی پرواضح است که اگر درجه ی شهری از بین 384 شهرستان به میان 31 مرکز استان ارتقاء یابد ، قطعاً شانس های بیشتری برای دیده شدن ، دریافت کردن امکانات گوناگون و مطرح شدن آن شهر در سطح کشور ایجاد می شود.

فواید مرکز استان شدن سبزوار برای سایر شهرها :

ایجاد شانس های بیشتر، تنها برای شهری که به مرکزیت استان می رسد ، نمی باشد . بلکه برای شهرستان هایی که در استان تازه تشکیل شده قرار بگیرند هم شانس های فراوانی ایجاد می گردد.

برای اثبات این موضوع توضیحات بعدی را بخوانید:

علاوه بر تسهیل امور اداری و اجرایی شهروندان منطقه ، فراهم شدن فرصت جذب توجه بیشتر از سوی مسئولین ، دستیابی به امکانات بیشتر که برای مردم شهرستان های جوین ، جغتای و خوشاب نیز ایجاد می گردد، استان شدن سبزوار برای این عزیزان فواید دیگری هم دارد.

به عنوان مثال پرجمعیت ترین ومهمترین شهرستانی که در محدوده ی سبزوار تشکیل شده است واز برخی جهات مانند جنبه های صنعتی ، آموزشی ، راه های دسترسی ، کشاورزی و ... اهمیت به سزایی دارد شهرستان جوین است. اما این شهرستان وقتی که درمجموع 27 شهرستان فعلی خراسان رضوی قرارگرفته باشد جزء یکی از کوچکترین ها محسوب می شود و ارزش و اهمیت آن در مقابل شهرهای قدیمی تر و بزرگتری مثل مشهد ، سبزوار ، نیشابور ، تربت حیدریه، کاشمر، قوچان ، تربت جام ، گناباد و ... نادیده گرفته می شود.و در ردیفی برابر و یا حتی پایین تر از شهرستان هایی مثل خواف ، رشتخوار ، فیروزه ، کلات ، محولات ، باخرز و ... قرار می گیرد.اما اگر همین جوین در استان تازه شکل گرفته ای قرار گیرد که درآن دیگر خبری از مشهد، نیشابور ، تربت حیدریه و بسیاری از شهرهای کوچک و بزرگ فعلی نباشد ،خودش می شود دومین شهر بزرگ استان با فاصله ای کم از مرکز چه از لحاظ جمعیتی و چه از لحاظ مسافتی . درنتیجه این شهر قطعاً می تواند توجهات بیشتری را نسبت به قبل به دست بیاورد.

جغتای و خوشاب نیز هرکدام به همین شکل نسبت به حال حاضر که از کوچکترین ، کم جمعیت ترین و به لحاظ اداری و سیاسی درردیف کم اهمیت ترین شهرستان های خراسان رضوی محسوب می شوند ، پس از تشکیل استان جدید جزء مهمترین نقاطش به حساب خواهند آمد. شهرستان هایی که با قرار گرفتن در نقاط شمالی و کوهستانی تر استان جدید در برخی شاخص ها نظیر جاذبه های طبیعی گردشگری ، صنعت ، برخورداری از راه آهن سراسری ، کشاورزی و ... از سبزوار به عنوان مرکز استان جلوترخواهند بود. درحالی که اکنون در مقابل مشهد و حتی بسیاری از شهرهای دیگری که در سطرهای بالا به آنها اشاره شد ، اصلاً به چشم نمی آیند.

لازم به ذکر است که شهرستان های جدیدتری نیز در منطقه ایجاد خواهندگردید که آنان نیز می توانند توجهات و منافع خاص خود را از رهگذر استان شدن سبزوار کسب کنند.

آمادگی سبزوار برای استان شدن :

خوشبختانه سبزوار در طول سالهای اخیر با وجود برخی نقاط ضعف درعملکرد مسئولین اما در مجموع بیشتر در مسیر توسعه و به دست آوردن ملاک های مهم برای ارتقاء به مرکزیت یک استان جدید حرکت کرده است. چرا که بیشترعواملی که در سال های ابتدایی دهه ی 80 باعث شد سبزوار از رسیدن به جایگاه واقعی خود به عنوان مرکز استان محروم شود ، اکنون برطرف شده است. زیرساخت های مناسب فراهم گردیده، همدلی و همسویی لازم بین نمایندگان و مسئولین شهرستان وجود دارد و خوشبختانه برخی شانس های خدادادی نیز در اختیار مردم این دیار سرافراز قرار گرفته است .

البته همه ی این موفقیت ها نسبی است اما با جرأت می توان گفت که وجود دارند. اما دراینجا لازم می دانم از وجود یک واقعیت تلخ در اذهان عمومی شهروندان سبزواری ابراز تأسف کنم. آن واقعیت این است که اغلب مشاهده می شود ، همشهریان عزیز و بدترآنکه برخی پایگاه های خبری و اطلاع رسانی شهرستان ، گونه ای از سخنان دلسرد کننده را مطرح می کنند که یا از اساس اشتباه است و یا اگر اشتباه نباشد تنها معطوف به نیمه های خالی لیوان است. تا حدی که در نظر شهروندان سبزواری اعم از مسئولین و غیرمسئولین که مخاطب اینگونه سخنان باشند ، آرزوی استان شدن سبزوار ، مطالبه ای مضحک به نظر می رسد.اما حقیقت این است که این لیوان نیمه های پری نیز دارد.

البته بنده ، قبلاً طی یک مقاله دیگرکه با نام ”کاهش عزت نفس عمومی سبزواری ها در نتیجه ی عملکرد ضعیف رسانه های خبری ” در وبسایت خانه ی فرهنگ دانشجو منتشر کردم و سپس چند وبسایت اینترنتی دیگردرشهرستان نیز آن مقاله را انتشاردادند، به برخی ویژگی های مثبت سبزوار اشاره کرده ام . اینک همان ویژگی ها و کمی بیشتر از آن ها را از این منظر که می توانند شروط لازم و کافی برای استان شدن سبزوار را فراهم کنند ، مورد بررسی قرار می دهم:

1- وجود فضای مبارک اتحاد وهمدلی بی سابقه بین مدیران و نمایندگان فعلی شهرستان :

اختلافات گوناگون و باند و باندبازی در بین مسئولین و نمایندگان شهرستان از زمان طاغوت تا همین چند سال اخیر واقعاً یکی از علل اصلی عقب ماندگی سبزوار دربسیاری از زمینه ها شد. اگر نه شاید با این انگیزه و غیرت بالای مردم سبزوار که با وجود همه ی موانع محیطی و سرزمینی امکانات و موقعیت هایی برای شهرخود ایجاد کرده اند که با نقاطی از کشور که ازلحاظ جغرافیایی و اقلیمی شانس های طبیعی زیادی دارند برابری می کند یا حتی از خیلی ازاین شهرها جلو زده است ، باید سبزوار چندین سال قبل مرکزاستان شده بود. البته بنده دراینجا قصد انکار خدمات بسیاری از نمایندگان و فرمانداران و دیگرمسئولین و مدیران وقت شهرستان را ندارم. چرا که سالهای پیشین هم به هرحال خدماتی برای سبزوارو بخش های اطراف انجام شده است.اما چیزی که واضح است این است که واقعاً درگذشته اختلافات فلج کننده ای وجود داشت. به طوری که بخش های بزرگی مثل جوین و جغتای با وجود بسیاری ازشایستگی ها و فاصله ی زیاد تا سبزوار سالیان درازی درحسرت ارتقاء به شهرستان مانده بودند. حتی در دوره هایی که نماینده هایی از مردم بومی همین منطقه ها به مجلس راه می یافتند دراثر اختلافاتشان با یکدیگر دراین زمنیه کاری از پیش نبرده بودند.این مشکلی است که هم اکنون هنوز در شهرهایی مثل نیشابور وجود دارد. به طوری که بخش بزرگی با جمعیت بیش از 70 هزار نفر یعنی بسیار بیشتر از جمعیت شهرستان خوشاب ، در نیشابور هست که هنوز درآرزوی استان شدن به سرمی برد.

2-موقعیت خوب جغرافیایی و سیاسی : درحال حاظر به خاطرعدم وجود شهرهایی درخراسان رضوی که از لحاظ سیاسی و جغرافیایی نسبت به سبزواراولویت بیشتری برای ارتقاء به مرکز استان داشته باشند یک امتیازمثبت در اختیار سبزوارقرار گرفته است.درخراسان سابق - پیش از تقسیمات سال 83- شهرهای بجنورد و بیرجند و نواحی اطراف آنها که هم مرز با کشورهای خارجی نیز بودند و فاصله شان از مرکز استان نسبت به فاصله ی سبزوار تا مشهد بیشتر بود، باوجود جمعیت کمترشان ، اما واقعاً از لحاظ جغرافیایی وسیاسی استحقاق بیشتری برای تشکیل استان های مستقل داشتند. - نباید فراموش کرد که جمعیت فقط یکی از ملاک های ارتقاء است - درحالی که اینک شهرستان های تربت حیدریه و نیشابور که به جز سبزوار دیگر مدعیان مرکزاستان در خراسان رضوی هستند هرگز موقعیت خاص سیاسی و جغرافیایی بجنورد و بیرجند را ندارند. به ویژه نیشابور که به خاطر قرار گرفتن دریکی ازمرکزی ترین نقاط استان و داشتن فاصله ای کم تا شهرمشهد از لحاظ جغرافیایی و سیاسی هیچ گونه ضرورتی برای ارتقاء آن به مرکز استان نیست. در این میان سبزوار به خاطر قرار داشتن در حاشیه ی غربی خراسان رضوی و فاصله ی کافی تا نزدیک ترین مراکز استان و تربت حیدریه نیز به خاطر نزدیکی به مرز افغانستان از شانس های بیشتری برای مرکز استان شدن ، برخوردارهستند.

3- وجود شهرستان های اقماری : درسالهای ابتدایی دهه ی 80 درحالی که بجنورد به سرعت بخش های اطراف خود را به شهر ارتقاء داد سبزوار با وجود داشتن بخش هایی مستعد شهرستان شدن در اثر اختلافات گوناگون بین مردم و مسئولین هیچ شهرستان کوچکتری در نزدیکی خود به وجود نیاورد. درنتیجه نزدیک ترین شهرهاستان ها به سبزوار شهرستانهای نیشابور ، اسفراین ، بردسکن ، کاشمر و جاجرم بودند. که اکثرشان بنابه دلایلی که در ادامه ذکر خواهد شد نمی توانستند به عنوان شهرهای اقماری سبزوار محسوب شوند:

الف- نیشابور خود از مدعیان مرکز استان شدن بود

پ- اسفراین و جاجرم به بجنورد نزدیکتر بودند و به خصوص جاجرم اصلاً از بخش های سابق بجنورد بود که به منظور تشکیل استان خراسان شمالی استقلال یافته بود.

ت- کاشمرعلاوه بر سبزوار به نیشابور و تربت حیدریه نیز نزدیک بود و نمی توانست امتیاز خاصی برای یکی از این شهرها باشد

ث- شهرستان خلیل آباد که امروز از شهرهای نزدیک به سبزوار محسوب می شود هنوز تأسیس نشده بود.

ج- تنها بردسکن باقی می ماند . که آن هم می گویند با یک گل بهار نمی شود.

امروزاما دو شهرستان سبزوار و تربت حیدریه شهرستان های اقماری زیادی در اطراف خود دارند. مثلاً سبزوار در نقطه ی مرکزی شهرستان های جوین ، جغتای ، خوشاب و بردسکن و خلیل آباد قرار گرفته است. به این تعداد باید بخشهای ششتمد، داورزن و روداب را که احتمالاً به زودی مستقل می شوند ، افزود. حالا سبزوار حتی پیش از آنکه رسماً مرکز استان شناخته شود، در منطقه نوعی مرکزیت به دست آورده است. مرکزیت شهرهایی که نمی توان برای آنها مرکزی دیگر در نظر گرفت. درست برخلاف نیشابور که نه تنها درحال حاضردر نزدیکی خود به اندازه ی کافی شهرهای اقماری ندارد بلکه حتی اگر شهرستان هایی نیز تأسیس شوند ، الزاماً مرکزیتشان با نیشابور نیست. و می توانند مرکزیت تربت حیدریه ، یا مشهد ، یا سبزوار را هم بپذیرند.

4- فراهم شدن زیرساخت های صنعتی و اقتصادی : در طول سالهای اولیه ی دهه ی 80 واقعاً وضعیت زیرساخت های صنعتی و اقتصادی در سبزوار تأسف باربود. چرا که به جز چند مجتمع صنعتی آن هم با فاصله زیاد از سبزوار و در بخش جوین ویک کارخانه ی کابل خودرو مستقر در سبزوار که همه ی آنها روی هم درمقابل صنایع مستقر در بجنورد یا نیشابورچیززیادی به حساب نمی آمدند دیگر خبری از هیچ صنعت قابل بهره برداری یا در حال ساخت در سبزوار نبود. فرودگاه افتتاح نشده بود و پروژه ی راه آهن سبزوار تنها در شعارها مطرح بود.اما اینک به غیر از اینکه شهرستان جوین به پیشرفت های صنعتی خود به خوبی ادامه داده است و تبدیل به قطب صنعتی منطقه ی غرب خراسان شده است ، در شهرستان های جغتای و سبزوار نیز پروژه های صنعتی بزرگ بهره برداری شده اند و یا در حال احداث هستند.

یک پروژه ی زیرساختی مهم دیگر نیز که بنا بر شنیده ها داشت مانند راه آهن سراسری سبزواررا دور می زد تا این بار فواید و منافعش را به فاصله ای بسیار دورتر یعنی به استان خراسان شمالی ببرد ، اینک در سبزوار وجود دارد. طرح زیرساختی مذکور ، خط لوله ی 48 اینچ انتقال گاز است که اینک با حضورش در منطقه زمینه ی استقرار بسیاری از صنایع از جمله دو مجتمع پتروشیمی بزرگ درسبزوار که زمانی برای مردم این شهر در رویا هم نمی گنجید فراهم شده است.

از آنگذشته کارخانه های سیمان روداب و سیمان جغتای راه اندازی شده اند.کارخانه های سیمان فرجاد درخوشاب و فولاد جوین درحال پیگیری هستند. شهرک صنعتی شماره ی 2 سبزوار درحال راه اندازی است ، کارخانه های فروکروم و اسیدسیتریک در جوین و جغتای مستقر شده اند و ...

مجوز نیروگاه هزارمگاواتی برق در سبزوارگرفته شده است ، کلنگ زنی صورت گرفته و برای به نتیجه رسیدن نیازمندپیگیری بیشترمردم و مسئولان است.

همه ی اینها نشان دهنده ی یک رشد عظیم صنعتی در سبزوار و شهرهای اطراف است. که جزء ملاک های شایستگی برای تشکیل استانی مستقل محسوب می شوند.از طرفی این رشد صنعتی با استان شدن سبزوار، سرعت بیشتری خواهد گرفت.

5- موقعیت مناسب ارتباطی و مواصلاتی (برخورداری از فرودگاه بین المللی،آزادراه و بزرگراه های متعدد،اتصال قریب الوقوع به راه آهن سراسری) : سبزوار اگرچه در غربی ترین نقطه ی خراسان رضوی و دریکی از دورترین مسافت ها تا مرکز استان قرار دارد امااین به معنی غیرقابل دسترسی بودن و دورافتادگی این شهر از آبادی های گوناگون نیست. بلکه حتی خود دریکی از نقاط ثقل رفت و آمد استان واقع شده و یکی از قطب های مواصلاتی شرق کشور محسوب می شود.

فرودگاه بین المللی سبزوار با اینکه هنوز عملاً به چرخه ی سوددهی اقتصادی و نقش ارتباطی خود در منطقه وارد نشده است اما افتتاح شده و در حال بهره برداری است. به نظر می رسد فقط اندکی همت و خلاقیت بیشتر مسئولین را نیاز دارد.

پروژه ی اتصال سبزوار به راه آهن سراسری پس از سالها به مرحله ی اجرایی رسیده است طوری که طبق پیش بینی کارشناسان تا دوسال دیگر قطارهای مسافربری و باربری به سبزوار رفت و آمد خواهند کرد.

چند بزرگراه و آزادراه ملی یا بین المللی در منطقه ی سبزوار در حال احداث است.

6- مرکزیت مسلم فرهنگی و دانشگاهی سبزوار درشرق کشور : این ویژگی که در سالهای دهه ی 80 نیزجزء افتخارات سبزوار محسوب می شد امروز با شدت و قدرت بیشتری برقرار است . در دهه ی 80 علاوه بر دانشگاه های پیام نور ، آزاد و علمی کاربردی که دراغلب شهرهای کشور دایر هستند یک دانشگاه بزرگ دولتی به نام تربیت معلم سبزوار و چند دانشکده ی دولتی اما کوچک دیگر از جمله دانشکده ی علوم پزشکی و فنی در سبزوار وجود داشتند. امروز علاوه بر تربیت معلم سبزوار که با داشتن چندین دانشکده ی مهم از جمله دانشکده ی نفت وپتروشیمی درآستانه ی تبدیل شدن به دانشگاهی جامع در شرق کشور می باشد ، دانشکده ی علوم پزشکی این شهر به دانشگاه ارتقاء یافته و در رشته ی پزشکی که از اهمیت خاصی برخوردار است، دانشجو می پذیرد. دانشکده ی فنی سبزوار در حال گسترش بوده و دانشکده ی جدید علوم قرآنی نیزدراین شهر تأسیس شده است.مرکز علوم و تحقیقات نیز در دانشگاه آزاد سبزوار ایجاد گردیده است . همچنین دانشگاه های سبزوار به ویژه تربیت معلم و آزاد در زمینه ی تحصیلات تکمیلی یعنی جذب دانشجو در کارشناسی ارشد و دکترا حرکت خوبی داشته اند.

7- مرکزیت بهداشتی و درمانی سبزوار در غرب خراسان رضوی : یکی از پتانسیل های خوب سبزوار که درنتیجه ی مشاهده ی نیمه های خالی لیوان کمتر به آن توجه می شود این است که سبزوار از لحاظ بهداشتی ودرمانی درغرب خراسان رضوی بیشترین سطح پوشش و خدمات دهی را دارد. هرچند این شهرستان براساس نیاز و استانداردهای تعریف شده هنوزدر زمینه ی بهداشت و درمان از مشکلاتی رنج می برد ، اما به هرحال از سایر شهرستان های خراسان جلوتر است . همین باعث شده است که علاوه بر ارائه بسیاری از خدمات بهداشتی و درمانی به خود سبزواری ها، به شهروندانی از شهرستان های جوین ، جغتای ، خوشاب ، و حتی اسفراین و بردسکن و سایر شهرستان های همسایه نیز خدمات رسانی می کند.دانشگاه علوم پزشکی سبزوار در پیدا شدن این جایگاه برای شهرستان بسیار تأثیرگذار بوده است.

8-مرکزیت جمعیتی : سبزوار یکی از پرجمعیت ترین مراکز شهری خراسان رضوی بعد از مشهد مقدس و در رقابت تنگاتنگ با نیشابور است. ازاینرو گاهی دومین و گاهی سومین شهرپرجمعیت خراسان رضوی ذکر می شود که خود این مطلب یکی از ملاک های لازم برای استان شدن است. البته استان های کم جمعیتتری ازسبزوارهم داریم که بنابه برخی دلایل سیاسی یا اجتماعی پیش از این تأسیس شده اند.

9- مرکزیت بازرگانی سبزوار و حجم بالای سپرده های بانکی : یکی از نقش های سبزوار از دیرباز تا کنون نقش بازرگانی آن بوده است. بسیاری از مردم این شهر تاجرند. و گاه مشاهده می شود سبزوار مرکز خرید و فروش کالاهایی است که اصلاً بومی اینجا نیستند . اما به خاطر پتانسیل بالای این منطقه در امر بازرگانی در اینجا خرید و فروش می شوند. فکر احداث منطقه ی ویژه ی اقتصادی در سبزوار که براساس شنیده ها از مرحله تصویب و گرفتن مجوز گذشته است و به مرحله ی مکان یابی و شروع عملیات اجرایی رسیده است ، احتمالاً از همین نقش بازرگانی سبزوار نشأت گرفته است ومی تواند روی این نقش تأثیر مثبت هم بگذارد.

حجم بالای سپرده های بانکی نیز هرچند تا زمانی که فقط به صورت سپرده ی بانکی باشند عملاً سودی ندارد اما به عنوان یک توانمندی بالقوه برای برخی سرمایه گذاری های کلان صنعتی ، اقتصادی ، رفاهی و...محسوب می شود.

نویسنده: ضمیر سبز کویر